İstanbul Ağrısı

Yazdan kalma bir günde kalabalık kahvaltı sofrasında insanlıktan çıkana dek yedikten sonra dostlarla yürüyerek kısa bir Istanbul turu yapmak güzeldi… Özlemişiz birbirimizi… Mesafenin nasıl birşey olduğunu biraraya gelince anlıyor insan…. Kalabalık grup, birbirine karışan sesler, sözler, sallana sallana, söylene söylene, birbirimize şımararak yürümek de günün bahşişiydi..

Bir zaman Anadolu Yakasında oturan bir arkadaşımın evinden çıkıp bir kaç kişi “hadi yürüyelim biraz” diyecek olduk… Ne mümkün? Yürüyüşün yarısı insanlarla çarpışarak, yarısı da egzos dumanlarını soluyarak  geçti, ta ki kendimizi bir parka atana kadar kadar. Yani yürüyüş yapılacaksa bir parkta yapılmak zorunda bu şehirde, diğer türlü ayağınızın değdiği  her yerin bir sahibi var. Parklar da cam kırıklarıyla dolu.

Şehir demek  cadde demek, sokak demektir. Başını kaldırdığında güzel binalar görmeli insan, sokaklarında özgürce, amaçsızca, nereye gittiğini bilmeden yürüyebilmeli Şehirde gezmeye çıktığınızda yol sizi götürmeli.

Sıraselviler’den Taksim Meydanı’na, devam edip Galata’ya doğru yürümeye koyulmuşken, Galatasaray’da biteceğini düşündüğüm gecekondu kalabalığı Tünel’e kadar devam edince  sıkıldım, boğuldum. Zaten sevmem kalabalığı, bunaldım büsbütün. Bunu Istanbul’da yapabileniniz var mı? Ben yapamıyorum. Ne Anadolu yakasında yapabiliyorum, ne Avrupa yakasında.

Tabii cehennemin dibi sayılabilecek semtlerdeki fiyatı ederinin on katı site bahçelerinden bahsetmiyorum, bana göre İstanbul oralar değildir. Şehirde yaşamak, caddede sokakta yürümek demektir. Hatta, “amaçsız gezinmek” demektir. Biz de bunu yapmak mümkün değil. Bizde burjuvazi, sokakları alt sınıfa bırakıyor, Kadıköy vapurunu bıraktığı gibi… Kendi arabasının içinde gide gele, kendi özel bölgelerine sığınıyor… Dağ başlarında kurulu “siteler”, ücra bayırlarda alışveriş ve eğlence merkezleri… Bir de sonradan üretilmiş, Bağdat Caddesi… O da, kafanı kaldırıp binaların çirkinliğini görmemek kaydıyla… “Göz hizasında” kalacaksın! Ne yalan söyleyeyim oldum olası Bağdat Caddesini de sevemedim. Bağdat Caddesi ile Samsun’daki 19 Mayıs caddesi arasındaki farkı anlayamadım. İstanbul’dan Bağdat Caddesi’ni çıkarsanız ne eksilir ki? En fazla piyasa yapan körpe tazelerle, gölden balık tutmaya çalışan niteliksiz insan kalabalığı. İstanbul’u İstanbul yapan yer değildir Bağdat Caddesi, olmazsa ölmeyiz nitekim.

En son geçen yaz, avukat arkadaşımızı ofisinden alıp yemeğe gitmek için uğrayacak olduk, bana afakanlar bastı o caddede… Ama “caddedeydim” deme durumu var insanlarda, böyle bir sosyolojik arızamız da var. Yani zenginlik çok, ne ararsan…

Beyoğlu, diyeceksiniz… Çok sevdiğim ve vazgeçemediğim bir  hayal.. Kötü taraflarını görmezden gelip yaşadığım bir hayal. Düşünürüm, neden Beyoğlu’nu eskisi gibi kendi haline, kendi huzuruyla bırakmadığımızı…

Geçen gece uzun zamandır görmediğim bir dostumu yemeğe götürecek oldum. Beyoğlu’na…  Yemeğin ardından bir kaç mekana uğrayıp, sabaha karşı eve dönerken Beyoğlu’nda hala insan güruhunun üstümüze geldiğini farkettiğinde, içtiği onca içkiden eser kalmamış vaziyette ayıldı, hayret dolu bakışlarını anlatamam. Evet şehir yaşıyor, bir yandan bu iyi… Avrupa’nın belirli şehirleri dışında bu yaşamı görmeniz zor… Ama bir yandan da daha önceleri Galatasaray’da, şimdilerde ise Tünel’e doğru sona eren gecekondu gençliği rahatsız edici, sarsak bir kalabalık… Son zamanlarda türeyen kimliksiz gençlerin grup şeklinde “en büyük feeeener başka büyük yok” nida atmaları, nida atarken de acaba yeterince ilgi çekebildim mi, herkes beni izliyor mu bakışlarını gecenin iki buçuğunda duymak da rahatsız edici, görmek de, yazmak da… Nitelikli nüfusumuz çok az, kalanı da sokaklarda en büyük feeener, dünyayı yener bağırtılarıyla kimliğini arayan, bağırınca önemli olan bir grup kaybolmuş insan.

Onun dışında sosyetik Bebek Parkı var. Eve iki adım mesafede yere son iki yıldır gidemiyoruz, sıtkım sıyrıldı derler ya, işte o. Bir dönem Yeşilköy’den de aynı nedenle kaçmıştık. Karpuzcu, piknikçi evsafının waffle’cı ve sosyetik kafeci versiyonları Bebek Parkı’nda.. Çocuklu olanları oradan çıkıp markalı balıkçılarda yemek yemeye geliyorlar, çocukları da sosyetik çimlere basmış oluyor. Yani yeşilimiz çok az, olanlar da yavaş yavaş markalı hale geldi.

Kendinizi atacağınız diğer bir yer alışveriş merkezleri…  Trafikle boğuşarak alışveriş merkezine gelip doğruca yedi kat dibindeki otoparka dalmak, oradan “dikine” çıkıp hem yemeğini yemek, alacağını almak, göreceğini görmek, sonra gene “açık havayla temas etmeden” arabana binip gitmek… Avcılar ve Bağcılar gibi kent varoşlarından İstinye Park’a gitmek var yeni trendde.

Bu akıllı tabakanın bulundukları semtteki alışveriş merkezleri ile  kendilerine onlarca kilometre uzaklıkta bulunan markalı alışveriş merkezlerinde bulunan dükkanların ismi aynı da,  sattıkları ürünler farklı mı merak ederim? Yeşilköy’deki Fuckko ile Akmerkez’de bulunanın arasındaki fark nedir? Buralara girince çıkmak da zordur. Merdivenler bile hemen öyle aradığınız zaman gelmez karşınıza. Daha çok alışveriş edebilmeniz için aşağı inen ya da yukarı çıkan merdivenler üçyüz altmış derece gezdirir sizi katta.

Alışveriş edenler iyice yorulduktan sonra, yorgun argın gövdeler olarak dışarı fırlatıyor ve kendilerini bitkin bir şekilde kafe”lere

atıyorlar. Kafe”lerde kahvenin yanına mutlaka tatlı bir şey yeniyor çünkü beyin yorulmuş oluyor seçimler yaparken. Bluzun yeşili mi kırmızısı mı? Pantolonun fermuarlısı mı düğmelisi mi? Falan filan derken bir milyon olmuş kafa şekere ve karbonhidrata ihtiyaç duyuyor fena şekilde. Sonra o şekerli, karbonhidratlı besinler lüp lüp yendikten sonra bastırıyor mu suçluluk duygusu. Haydi bakalım Nişantaşı”nda ve benzer semtlerde bolca bulunan güzellik salonlarına, spor salonlarına, saunalara. Neden? Çemberi tamamlayacak mağaza seferberliğinde alınacak giysilere sığabilmek için. Sonra tekrar mağazalar, tekrar kafeler ve tekrar güzellik salonları ve böyle devam edip gider. İnsan yabancı birini gezdirirken yaşadığı yere de onun gözleriyle bakmaya başlar. Bir tür aniden turist olursunuz kendi hayatınızın içinde. Şöyle bir baktım Nişantaşı”na. Tam bir tüketim semti, üretilen bir şey yok.

Bu gibi merkezlerin avlusuna sokak benzeri birtakım yollar da açıyorlar ama cansız. Hatta, ürkütücü. “Oturma bölgelerinde” de bu böyle. Hele gece basınca, bu sitelerin blok aralarına yapılmış zorlama sokakları, aşırı sessiz ve “insansız” görünümleriyle birer korku filmi dekorunu andırıyorlar…

Yakın geçmişte yurtdışında yaşayan bir dostumuzu İstanbul’da gezdirecek olduk, merak etmiş Nişantaşı’nı, Taksim’i… Gezdirirken “işte şu gördüğün şu, bu gördüğün cafe, restaurant, bar”, “buralar buralar da dükkan, mağaza, alışveriş merkezi” diyerek anlattık. Eh sizde kalan bende eksik bir bilgi var mı?

Dostlarımla Türkiye’ye gelen bir amerikalının cümlesi içimi sızlattı, sızlatan farkında olmadan yaşadığımızı farketmek belki de…  “Hergün müthiş birşey yapıyorsunuz, Asya’dan Avrupa’ya geçiyorsunuz” dedi.

Yirmi birinci yüzyılda böyle yaşanacak. Halk sokakta, burjuvazi, kurtarılmış olduğunu sandığı “lüks gettolarda”. Elbette herkes deniz kıyısında oturmuyor, fakat sokak araları da çekilmez oldu. Araba koyacak yer bulmak büyük sorun, arabanı ertesi gün bıraktığın yerde bulup bulamayacağın ayrı bir soru işareti… “Cadde üstü” oturmak apayrı bir eziyet. Tozu pisi bir yana otopark problemi var. Çünkü o apartmanlar yapıldığında ve o daireler alındığında, ne müteahhit ne de müşteri düşündüler arabaları nerelerine sokacaklarını! Bu gibi merkezlerin avlusuna sokak benzeri birtakım yollar da açıyorlar ama cansız. Hatta, ürkütücü. “Oturma bölgelerinde” de bu böyle. Hele gece basınca, bilmem kaçyüz bin dolara satılan lüks sitelerin blok aralarına yapılmış zorlama sokakları, aşırı sessiz ve “insansız” görünümleriyle birer korku filmi dekorunu andırıyorlar…

Diyeceğim, çarşı çarşı gibi değil, pazar pazar gibi, sokak sokak gibi… Zaten sokaklarda kaldırım denen, ayaklarınızı koyacağınız yerler de bitti, gecekondu otoparkçıları sayesinde… Yakında kaldırımlarda yürümek için de birilerine para ödememiz gerekecek mi, merak ediyor insan..

Her şeye rağmen yaşıyoruz… Lakin, gün gelip de kendini İstanbul’dan daha fazla sevmeye başladı mı insan, çekip gidiyor ardına bakmadan… Ardına bir kez döndüğü zaman gidememe ihtimali var.

Özlediğim İstanbul’u Attila İlhan’ın dizelerinde bulurum… Dizelere verdiği isim bile kabartır yüreğimi.
Kanatları parça parça bu ağustos geceleri
Yıldızlar kaynarken
Şangır şungur ayaklarımın dibine dökülen
Sen
Eğer yine İstanbul’san
Yine kan kopuklu cehennem sarmaşıkları büyüteceğim
Pançak pançak şiirler tüküreceğim
Demek yine ben
Limandaki direkler ormanında bütün bandıralar ayaklanıyor
Kapı önlerinde boyunlarını bükmüş tek tek kafiyeler
Yahudi sokaklarını aydınlatan Telaviv şarkıları
Mavi asfaltlara çökmüş
Diz bağlıyor
Eğer sen yine İstanbul’san
Kirli dudaklarını bulut bulut dudaklarıma uzatan
Sirkeci Garı’nda tren çığlıklarıyla bıçaklanıp
İntihar dumanları içindeki Haydarpaşa’dan
Anadolu üstlerine bakıp bakıp
Ağlayan
Sen eğer yine İstanbul’san
Aldanmıyorsam
Yakaları karanfilli ……. eğer beni aldatmıyorsa
Kulaklarımdan kan fışkırıncaya kadar
Yine senin emrindeyim
Utanmasam
Gözlerimi damla damla kadehime damlatarak
Kendimi yani şu bildiğim Atilla İlhan’i
Zehirleyebilirim
Sonbahar karanlıkları tuttu tutacak
Tarlabaşı pansiyonlarında bekarlar buğulanıyor
İmtihan çığlıkları yükseliyor üniversite’den
Tophane İskelesi’nde diesel kamyonları sarhoş
Direksiyonlarının koynuna girmiş bıçkın şöförler
Uykusuz dalgalanıyor
Ulan İstanbul sen misin
Senin ellerin mi bu eller
Ulan bu gemiler senin gemilerin mi
Minarelerini kürdan gibi dişlerinin arasında
Liman liman götüren
Ulan bu mazot tüküren bu dövmeli gemiler senin mi
Akşamlar yassıldıkça neden böyle devleşiyorlar
Neden durmaksızın imdat kıvılcımlari fışkırıyor
Antenlerinden
Neden
Peki İstanbul ya ben
Ya mısralarını dört renkli duvar afişleri gibi boy boy
Gümrük duvarlarına yapıştıran yolcu abbas
Ya benim kahrım
Ya senin ağrın
Ağır kabaralarınla uykularımı ezerek deliksiz yaşattığın
Çaresiz zehirler kusan çılgın bir yılan gibi
Burgu burgu içime boşalttığın
O senin ağrın
O senin
Eğer sen yine İstanbul’san
Yanılmıyorsam
Koltuğumun altında eski bir kitap diye götürmek istediğim
Sicilyalı balıkçılara Marsilyalı dok işçilerine
Satır satır okumak istediğim
Sen
Eğer yine İstanbul’san
Eğer senin ağrınsa iğneli beşik gibi her tarafımda hissettiğim
Ulan yine sen kazandın İstanbul
Sen kazandın ben yenildim
Kulaklarımdan kan fışkırıncaya kadar
Yine emrindeyim
Ölsem yalnız kalsam cüzdanım kaybolsa
Parasız kalsam tenhalarda kalsam çarpılsam
Hiç bir gün hiçbir postacı kapımı çalmasa
Yanılmıyorsam
Sen eğer yine İstanbul’san
Senin ıslıklarınsa kulaklarıma saplanan bu ıslıklar
Gözbebeklerimde gezegenler gibi dönen yalnızlığımdan
Bir tekmede kapılarını kırıp çıktım demektir
Ulan bunu sen de bilirsin İstanbul
Kaç kere yazdım kimbilir
Kaç kere kirpiklerimiz kasaturalara dönmüş diken diken
1949 Eylül’ünde birader mirc ve ben
Sokaklarında mohikanlar gibi ateş yaktık
Sana taptık ulan
Unuttun mu
Sana taptık….

İstanbul’um….
Bahtsız peygamberim…