Hamaney’in tehditi ters tepti, İran iyice karıştı

İran’da olaylar durmak bilmiyor. Dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in reformcuları tehdit etmesinin ardından olaylar daha da şiddetlendi.

Tahran önceki gün son 30 yılın en kanlı sokak olaylarına sahne olurken, ölenler arasında bulunan 16 yaşındaki protestocu bir kız, “yeşil devrimin sembol şehidi” ilan edildi. Kalbinden vurulup babasının kollarında can veren Nida’nın son anlarını gösteren video, dün tüm dünyada en çok izlenen filmdi. Reformcular, “Öcünü alacağız kardeşim” diyorlar.

MUHAFAZAKAR İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın 12 Haziran seçimlerini hileyle kazandığını öne sürerek sokaklara dökülen ve ülkenin en güçlü otoritesi olan dini lider Ali Hamaney’in uyarısına rağmen protestoları kesmeyen reformcular, ilk kez birini “devrim şehidi” ilan ettiler.

Önceki günkü olaylarda resmi verilere göre en az 10 kişi öldü. Vurulan birçok protestocunun hayattaki son anları, Youtube gibi paylaşım sitelerinde dün yüzbinlerce kişi tarafından izlendi. En çok dikkat çeken örnek ise 16 yaşındaki Nida’nın ölümü oldu.

Arkadaşlarının ifadelerine göre Nida, din polisinin baskılarından bunalmış, başörtüsünü biraz gevşetmesine izin verileceği umuduyla reformcu aday Mir Hüseyin Musevi’ye oy vermişti. Nida, önceki akşam, Karigar Caddesi’nde Ahmedinejad’ı protesto eden bir gruba karıştı. Babasıyla birlikte, Ahmedinejad karşıtı sloganlar atarak yürüyorlardı. Hüsrevi Sokağı’na geldiklerinde aniden bir silah sesi duyuldu. Yakınlardaki bir apartmanın çatısına konuşlanmış bir Besici milisinin silahından çıkan kurşun, Nida’nın kalbini delip geçti.

Genç kadın yere yığılırken, çevredekiler hemen müdahale ettiler. Nida’nın gözlerinin açık, bilincinin yerinde olduğunu gören babası, ilk anda kızının yarasının muhtemelen ciddi olmadığını düşündüğü için nispeten sakindi. Ancak birkaç saniye içinde Nida’nın ağzından ve burnundan oluk oluk kan gelmeye başladı. Feryat eden baba, çaresizce kızını kucakladı ve Nida iki dakika sonra can verdi.

İSMİ Arapça’da “bağırma, haykırış” anlamına gelen Nida’nın ölümü, “İran hükümeti Yeşil Devrim’in ’sesini’ kesti” yorumlarına neden oldu. Tahranlılar’ın Twitter başta olmak üzere çeşitli internet sitelerine bıraktığı bazı notlar şöyle:

Mahmoud: Nida gözleri açık gitti. Peki siz ağzınızı kapalı tutmaya devam edecek misiniz?

Nico Pitney (Huffington Post): Gazetemizde İranlı bir kadının dokunaklı mektubunu yayınlamıştık. Aynı kişiden bir mektup daha geldi: “Ben ölmedim, ama kız kardeşimi öldürdüler. Saçlarını rüzgarda savurabileceği, özgür ve eşit yaşayabileceği bir günü özlüyordu. Uykun kısa, son rüyan güzel olsun.”

TAHRAN’daki sokak çatışmalarının büyük bölümü, “Besic-i Mustazafin” (Ezilenlerin Seferberliği) denen gönüllü İslamcı milislerle, gözünü karartmış binlerce reformcu genç arasında cereyan ediyor. Çoğu işsiz, 1-2 milyon Besici milis bulunuyor. Besiciler, Devrim Muhafızları’na bağlı olsalar da, çoğu kez başıbozuk birlikler olarak hareket ediyorlar. İran ordusunun aksine bu paramiliter gücün hemen hemen tamamı Ahmedinejad yanlısı. Sivil kıyafet ve kamuflaj karışımı giysileri var. Motosikletle geziyorlar, silahları ise kalaşnikof, sopa, bisiklet zinciri ve ustura.

İranlı genç göstericiler, protestolar sırasında Besicilerin karargahlarına sık sık saldırıyorlar. Gençlerin en büyük silahı ise iletişim teknolojileri sayesinde hızla örgütlenebilmeleri. SMS en çok tercih edilen yöntem, ama son dönemde internet de kullanılıyor.

Twitter, mesajlaşmaya olanak sağlayan bir sosyalleşme sitesi. Gönderdiğiniz her mesaj, sizi takip etmek isteyen herkese, SMS veya eposta gibi yollarla, anında ve ücretsiz olarak iletiliyor.

Resmi açıklamaya göre önceki günkü olaylarda “terörist gruplara mensup 10 kişi öldü.” Son bir haftada ölenlerin sayısı en az 19. Ayrıca 400 polis yaralandı, 700 bina, 300 banka, 300 özel araç ile 300 işyeri tahrip edildi.

Ahmedinejad, yine Batı’yı suçlayarak, ABD ve İngiltere’yi, “İçişlerimize karışmayın” diye uyardı. Yabancı elçiler de İran Dışişleri Bakanlığı’nda toplandı. İngiliz yayın kuruluşu BBC’nin Tahran muhabiri Jon Leyne sınırdışı edildi.

İngiltere, Tahran’ın iddialarını reddederken, en sert açıklamayı Almanya Başbakanı Angela Merkel yaptı. Merkel, oyların tamamının derhal yeniden sayılmasını istedi. ABD Başkanı Barack Obama da, “Tahran, dünyanın İran’ı izlediğini anlamalı. İfade özgürlüğüne saygı gösterilmeli” dedi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, “İranlı göstericilerin inanılmaz cesaretini selamladığını” söyledi.

Musevi: “Ya protesto mitinglerine izin verin veya sonuçlarına katlanırsınız. Halkın görevi, umut ateşini yanar halde tutmaktır. Biz devlete karşı değiliz, ama İslam cumhuriyetinin yalanlardan arındırılması gerek. Genel greve hazırlanıyoruz.” (Hürriyet)